Naoberschap, van de wieg tot het graf
Door Gerda Ellenkamp
In de buurt waar men leefde, en ook nu nog, hielp men elkaar in tijden van lief en leed. Noodnaobers waren de vier naaste buren die als eersten werden aangesproken, vooral bij trouwerijen en begrafenissen.
Geboorte
Het was vanzelfsprekend dat de vrouw van de eerste naober hielp bij de geboorte en eerste kraamtijd. Veel gezinnen waren met meerdere generaties in huis, kraamverpleging was er nog niet. Vaak kreeg men een meter krentenbrood door de buurt aangeboden, vrouwen kwamen kraamschudden, de baby ging van hand tot hand.
Trouwerij
De huwelijksplechtigheid gebeurde in de kerk, op het platteland was de bruiloft op de deel van de boerderij. Daar werden de noodnaobers bij ingeschakeld. Twee van hen werden erop uit gestuurd om de gasten uit te nodigen. Dat ging op de fiets, bij elk gezin moesten ze een borreltje drinken op het bruidspaar. Een zware taak, u kunt zich dat voorstellen. De deel werd door de buurt versiert, vrouwen werd gevraagd om koffie en de maaltijd te verzorgen.
Bij ziekte van de boer of boerin werd er bijgesprongen, was er hulp zowel in de huishouding als op de boerderij.
Bij het oogsten van graan kwam de hele buurt helpen. Het kon zijn dat je als boer een paar weken overal werkte en bij jou dus alles bleef liggen. In de wintermaanden kwam de dorsmolen die dan de hele buurt doorging, daar was iedereen dan weer om de helpende hand te bieden.
Uitvaart
De naaste buren waren als eerste aanwezig om de overledene af te leggen. Dan werden ze op weg gestuurd om aan te zeggen en uit te nodigen voor de uitvaart. Vanaf de boerderijen ging het op dezelfde manier als bij het huwelijk. De naobers verzorgden op de boerderij alles, de overledene werd op een open wagen door de mannen naar het kerkhof gebracht, zes buren werden gevraagd om de kist naar het graf te dragen.
Binnen een paar dagen werden de naobers uitgenodigd voor de nabegrafenis, als dank voor de goede zorg kregen ze koffie met het overgebleven brood aangeboden.
Naoberschap is meer dan alleen maar een sociale norm in de Achterhoek; het is een waardevol erfgoed dat zorgt voor een sterke en gemoedelijke samenleving. In een tijd waarin individualisme vaak de boventoon voert, is het uniek dat naoberschap in onze regio nog zo sterk aanwezig is. Het is dan ook zeker de moeite waard om dit bijzondere fenomeen te koesteren en in stand te houden.