Bron: Rijksmonumentenregister
Omschrijving onderdeel 1
HOOFDGEBOUW HUIS HET ENZERINCK, XIXb (eerste steen gelegd in 1836). Bakstenen landhuis op rechthoekige plattegrond, twee bouwlagen op hoog onderhuis; parterre met 8-lichts ramen met persiennes, verdieping met 6-lichts ramen en persiennes; flauw hellend omlopend schilddak met grijze pannen en vier hoekschoorstenen; symmetrische voorgevel van 7 traveeën; middelste 3 traveeën in licht gebogen uitbouw over beide verdiepingen; ondiepe portico met 4 zuilen onder flauw hellend koperen felsdak met geschulpte houten rand voor de gebogen uitbouw met drie paar openslaande deuren op de begane grond; daarboven een 3 traveeën breed balkon met metalen balustrade, eveneens toegankelijk via drie paar openslaande deuren; de risalerende middenpartij wordt boven de gootlijst bekroond door een houten borstwering; deze is in het midden verhoogd (eerst gebogen en dan recht gesloten) en voorzien van een wijzerplaat; mechanisch uurwerk, gemaakt door de firma Eijsbouts te Asten in 1930; links en rechts is de borstwering voorzien van een oogvormig paneel; in oostgevel (drie ramen breed) de ingangsdeur met pilasters, hoofdgestel, bovenlicht en lantaarns. Het dak van de portico, het balkon met balustrade en de borstwering zijn in 2001 gereconstrueerd naar de oorspronkelijke situatie.
Het HOOFDGEBOUW HUIS ENZERINCK is van algemeen belang:
– vanwege de ouderdom;
– vanwege de harmonische, symmetrische architectuur;
– als goed voorbeeld van een statig landhuis uit het 2de kwart van de 19de eeuw;
– als centrum van de historische aanleg.
Brochure Open Monumentendag Bronckhorst 2013
Lekker rondstruinen in de Graafschap. Wandelen door een fraai parkbos vol vogels en tussen biologische landbouwgronden. Dat kan op landgoed Het Enzerinck tussen Vorden en Almen; de wandelroute Velhorst loopt er doorheen.
Het landhuis, dat in neoclassicistische stijl is gebouwd tussen 1836 en 1838, is niet toegankelijk. Wat je wel kan bewonderen – zeker leuk om te doen met kinderen – is het zogeheten Grootvaders huisje: een huisje dat de landgoedeigenaar in 1920 voor zijn kleinkinderen bouwde. Het huisje is door Natuurmonumenten gerestaureerd.
Natuur op Het Enzerinck:
In de buurt van het landhuis staan bijzondere bomen als tulpenboom en magnolia. In het grasland groeien onder andere zilverschoon, margriet en scherpe boterbloem. Onder het loof in het parkbos treft u bospaardenstaart, dalkruid en kleine maagdenpalm aan. Er broeden drie soorten spechten en veel zangvogels, waaronder zwartkop, roodborstje en tuinfluiter.
Staring: De eerste bewoners van Het Enzerinck waren Constantijn van Panhuys en Charlotte Staring, de zus van Constantia Staring. Constantia liet aan de rivier de Berkel een theekoepel bouwen. Deze Staringkoepel is onderdeel van een mooie fietsroute in De Graafschap.
Het Enzerinck nu:
Buitenplaats bij Vorden, bouwmateriaal baksteen, eigenaar echtpaar Viersen, wordt thans particulier bewoond.
Geschiedenis:
De buitenplaats werd gebouwd in de jaren 1835-1836 voor Tweede Kamerlid jhr. Constantijn Arnoud Ernest Adrien van Panhuys (1811-1895), lid van de familie Van Panhuys en zijn vrouw Charlotte Everdina Winanda Staring (1810-1887), dochter van de dichter Anthony Christiaan Winand Staring (1767-1840) en bewoner van het Vordense kasteel De Wildenborch; hun vier kinderen werden op Het Enzerinck geboren. In 1766 was het huis door vererving gekomen aan mr. Rudolph J. Staring, oudoom van de dichter. In 1859 verhuisde het echtpaar naar Den Haag en liet het huis veilen.
Het Enzerinck in het voorjaar In latere jaren diende het huis als hotel. Begin 20e eeuw werd het huis gekocht door het echtpaar jhr. mr. Frank Karel van
Lennep (1865-1928), lid van de familie Van Lennep, die op het huis overleed, en zijn vrouw Henriette Constance Adéle Labouchere (1860-1935). Daarna bewoonde het echtpaar van ambassadeur jhr. Willem Frederik van Lennep (1894-1950) en Cecile Marie Roosmale Nepveu (1899-1989), lid van de familie Nepveu het huis, welke laatste ook op het koetshuis overleed. Daarna was het decennia lang een verzorgingshuis, in de tijd dat de familie Van Lennep voornamelijk buiten Nederland vertoefde. Een dochter van het echtpaar Van Lennep-Roosmale Nepveu, jkvr. Henriëtte Constante van Lennep (1922), echtgenote van de Britse assuradeur Philip Henry Seymour Barnes (1927-1972), bewoonde ook het huis. Begin 21e eeuw werd het landgoed door Vereniging Natuurmonumenten hersteld en werd er een rozeneiland aangelegd; bij gelegenheid van het gereedkomen daarvan werd op 14 december 2012 een feestelijke bijeenkomst voor omwonenden georganiseerd.
Info over het herstel van Het Enzerinck:
Landgoed Het Enzerinck, gelegen tussen Vorden en Almen, is nog steeds een stijlvol landgoed met monumentale bomenlanen, historische wandelpaden en verscholen cultuurhistorisch waardevolle locaties. Om in de toekomst te kunnen blijven genieten van deze bijzondere waarden heeft het landgoed een opknapbeurt gekregen en wordt dit komend najaar afgerond met een tweede fase.
Historische laan:
De oorspronkelijke toegangslaan van het landgoed is hersteld. Deze laan was tot 1835 de enige ontsluiting van het landgoed. Een groot deel van de bomen in de laan was al verdwenen, oud of aan het aftakelen. De laan wordt opnieuw ingeplant met 267 bomen (winterlinden). Om de nieuwe bomen de ruimte te geven om te groeien, zijn de nog staande eiken en een strook aan weerszijden gekapt.
Vijver en rozeneiland:
De volgende stap in het herstel was het uitbaggeren van de vijverpartijen en het opknappen van het eiland. Er werd gedund in de dichte begroeiing op het eiland, zodat er ruimte komt voor struiken. De rozenberceau op het rozeneiland, een soort pergola begroeid met rozen, werd in ere hersteld. Tevens komen er twee nieuwe bruggen naar het eiland.
Parkbos:
Door te snoeien, plaatselijk spontane opslag van bomen te verwijderen en selectief bomen te kappen, valt er meer licht in de bosvakken en komt er ruimte om struiken te planten en de soortenrijkdom te vergroten. Na de werkzaamheden zal het parkbos weer haar karakteristieke afwisseling hebben in open en dichte begroeiing, lichte en donkere stukken, spannende doorkijkjes of juist geslotenheid. Het rozeneiland wordt weer een opvallend element in het parkbos.
Brochure Open Monumentendag Bronckhorst 2012
Het Enzerinck dateert uit de eerste helft van de 19e eeuw (eerste steen gelegd in 1836). Het is een bakstenen landhuis op rechthoekige plattegrond, twee bouwlagen op een hoog onderhuis. Het heeft een flauw hellend omlopend schilddak met grijze pannen en vier hoekschoorstenen. Het huis heeft een symmetrische voorgevel van zeven traveeën; de middelste drie traveeën als een licht gebogen uitbouw over beide verdiepingen met een ondiepe portico met vier zuilen.
De middenpartij wordt boven de gootlijst bekroond door een houten borstwering; voorzien van een wijzerplaat.
Het Enzerinck is in de loop der eeuwen ontwikkeld van boerderij tot buitenplaats, waarbij terreingedeelten zijn aangelegd (of ingebruikgenomen) met verschillende vormen en stijlen, passend de voorkeuren van hun tijd. Naast agrarische gronden zijn dat ook siergedeelten waar een gedetailleerde en verzorgde aanleg werd nagestreefd volgens een bedachte compositie. Door vermindering van op de compositie gericht onderhoud zijn deze delen thans minder verzorgd en is een deel van de detaillering verloren gegaan. Veel van de in begin 20e eeuw aangebrachte sierbeplantingen zijn grotendeels verdwenen of onzichtbaar geworden. Door vervaging van de typerende ruimtelijke en visuele kenmerken van de diverse deelgebieden is de historische gelaagdheid van het terrein minder goed herkenbaar.
Landgoed Het Enzerinck is nog steeds een stijlvol landgoed met monumentale bomenlanen, historische wandelpaden en verscholen cultuurhistorische locaties. Om in de toekomst te kunnen blijven genieten van deze bijzondere waarden is het tijd voor een opknapbeurt.
Komend najaar wordt begonnen met het herstel van de vijvers. De huidige situatie met gebogen waterpartijen is grotendeels ontstaan vanaf 1835, in het begin van de 20e eeuw zijn sierelementen en sierbeplantingen ingevoegd, met name op en rond het eiland. In de loop der jaren heeft het gebied aan scherpte en kwaliteit ingeboet. De karakteristieke afwisseling in open/dicht en licht/donker is verdwenen.
De attractiepunten zijn vervallen, minder herkenbaar of verdwenen. Natuurmonumenten wil hier het aantrekkelijke kleinschalige parkgedeelte met de typerende kenmerken van vroege landschapstijl met gardeneske invloeden herstellen.
Subtiel en dramatisch samenspel tussen padenloop, waterpartijen, beplantingen, doorzichten alsook met enkele attractieve elementen als rozenberceau, zitplekken, bruggen en bijzondere oude bomen.
Hiervoor gaat Natuurmonumenten diverse maatregelen uitvoeren, zoals: gerichte snoei en selectief verwijderen van opslag en ongewenste beplanting; herstel van divers gemengd inheems bos met afwisselingen, uitbaggeren van de vijvers; aanbrengen van accentbeplantingen op het eiland; herstel van de rozenberceau (overdekt pad of gang van rozen) en het vervangen van twee bruggen en banken.