Bron: Rijksmonumentenregister
In 1921-25 gebouwd BOUWHUIS (toponiem “koetshuis”), naar schetsontwerp van W.E. Gatacre en uitgewerkt door de architect professor Slothouwer, in de trant van de 18de-eeuwse bouwhuizen zoals zij nog te zien zijn op een aquarel van Zuidema Broos. Het één bouwlaag hoge, rood bakstenen bouwhuis bestaat uit een rechthoekig corps de logis en twee naar voren springende hoekpaviljoens. Het bouwhuis wordt overkapt door een met blauwe oudhollandse pannen gedekt, afgeknot schilddak. Op de dakschilden bevinden zich een aantal dakkapellen voorzien van in 18de-eeuwse stijl uitgevoerde meerruitsvensters en frontons, en enkele bakstenen schoorstenen met zandsteen kappen. De linker- en rechterzijde en de daken van de dakkapellen zijn met blauwe leipannen bedekt. De gevels zijn voorzien van een regelmatige venster- en deurindeling. In de voorgevel (oost) bevinden zich ondermeer baanderdeuren, meerruitsschuifvensters en deuren met meerruitsbovenlicht. In de uitbouw aan de achtergevel (west) bevinden zich vier 6-ruitsvensters voorzien van gebrandschilderd glas. Deze vier uit 16de-en 17de-eeuwse gebrandschilderde glazen samengestelde glas-in-loodramen, bestaan uit 24 panelen (6 per raam).
INTERIEUR
In het interieur bevinden zich interessante onderdelen met onder meer de ‘Zaal van Victor de Stuers’. Deze zaal is een spiegelbeeldige uitvoering van de uit onderdelen samengestelde, voormalige ‘Grote zaal’ die zich in het huis van Victor de Stuers aan Parkstraat 32-34 in Den Haag bevond, waarvoor de onderdelen tussen 1872 en 1886 door Victor de Stuers werden aangekocht. Slothouwer heeft het bouwhuis geheel aan de maatvoering van de ‘Grote zaal’ in de Parkstraat aangepast. Ondermeer bevindt zich in deze zaal: goudleer (deels uit het Kayzerhuis in Medemblik afkomstig) boven een hoge betimmering, gobelin-delen (Les Campagnes de l’Empereur Decius d’ Apres Rubens) en gebrandschilderde vensters. Tevens in deze ruimte een schouw met zandstenen kariatiden en gepolychromeerde Delftse tegels ‘Het Water’ en ‘Het Vuur’ (gekocht in 1872, oorspronkelijk uit Dordrecht afkomstig) waarboven een vergulde houten lijst waarin een olieverfschilderij voorstellende ‘Diana en Endymion’, van Luca Giordano, door Victor de Stuers aangebracht in deze schouw, eveneens van de Parkstraat afkomstig. Op de verdieping bevinden zich onder meer een slaapkamer bekleed met blauw-goud goudleer (de “goudleerslaapkamer”) en twee 17de-eeuwse bedsteden (een gedateerd 1617). In 1921 werd ondermeer de “goudleerslaapkamer” en de twee bedsteden met de lambrizeringen en meerdere 17de-eeuwse deuren door de dochter van De Stuers, Alice, van de Parkstraat naar De Wiersse overgebracht en in het bouwhuis ingepast. In het bouwhuis is tevens het archief van Victor de Stuers opgeslagen. Het eveneens in 1921-25 gebouwde oostelijke bouwhuis werd in 1945 tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers vernietigd en niet meer herbouwd.
Het BOUWHUIS behorende tot de historische buitenplaats De Wiersse van algemeen belang:
– vanwege de ouderdom;
– vanwege de architectonische vormgeving;
– vanwege de gaafheid van het exterieur en interieur;
– vanwege de door Victor de Stuers verzamelde historische interieuronderdelen die in het bouwhuis zijn verwerkt;
– als karakteristiek en functioneel onderdeel van de buitenplaats;
– vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats;
– vanwege de karakteristieke ligging binnen de historische tuin- en parkaanleg.