Bron: Rijksmonumentenregister
Inleiding
Langs de Bronkhorsterweg bevindt zich geheel vrij gesitueerd voor de Williborduskerk een rijk uitgevoerd TRANSFORMATORHUISJE. Dit trafohuisje is in 1922 gebouwd door Architectenbureau Gratama en Versteeg Genoemd architectenbureau is vooral bekend door de ontwerpen van woonwijken in Amsterdam (Watergraafsmeer en Transvaalbuurt) en Arnhem (Pontanuslaan/Nicolaïlaan en het Goeman Borgesiusplein). Gerrit Versteeg was waarschijnlijk vanaf 1916 verantwoordelijk voor het ontwerp van een aantal trafohuisjes in opdracht van de PGEM (o.a. Aerdt, Ellecom, Keyenborg en Kesteren). In dit geval gaat het om het type ‘G4L’. Kenmerkend voor deze trafohuisjes is de uitvoering in expressionistische bouwstijl met sterk kubistische elementen zoals onder andere kenmerkend voor de Nieuwe Haagse School. Veelal werd een opvallende combinatie van gele verblendsteen en zwart geteerde baksteen toegepast, welke de kleuren van de provincie weerspiegelden.
Bij de bouw van het object is op een aantal punten afgeweken van het type-ontwerp zoals onder andere de doorlopende streklagen boven de mantels en enkele wijzigingen in de kleurstelling.
Omschrijving
Het TRAFOHUISJE heeft een rechthoekige plattegrond en telt één bouwlaag onder een schilddak dat wordt gedekt door asfaltbitumen. Iedere gevel wordt afgesloten door een ruim dakoverstek met eenvoudige daklijst. De gevels zijn gemetseld in halfsteens verband en hebben een laag trasraam dat wordt afgesloten door een omlopende halfsteens rollaag van zwart geteerde baksteen. Tot iets boven de hoogte van de deurkozijnen zijn beide zijgevels en de uiteinden van voor- en achtergevel voorzien van een uitkragende mantel die bestaat uit vier lagen zwart geteerde baksteen telkens gescheiden door een enkele horizontale streklaag van gele verblendsteen. Boven de mantel hebben de gevels enkele horizontale streklagen van schoon metselwerk afgewisseld met lagen uitgekraagde zwart geteerde baksteen. Deze decoratie is bekend onder de naam ‘board and batten’-motief. In de voorlaatste laag van dit motief hebben de gevels openingen met daarachter een rooster, ter grootte van een enkele strek. Deze openingen zijn ook aanwezig binnen het muurwerk van het trasraam. De VOORGEVEL heeft tussen de mantel een gevelveld van schoon metselwerk. Hierin bevindt zich een deuropening welke wordt geaccentueerd door een omlijsting van zwart geteerde baksteen. De deuropening is voorzien van een stalen deur met oorspronkelijk hang- en sluitwerk. Boven het deurkozijn is een langwerpig ijzeren ventilatierooster aangebracht.
De LINKER ZIJGEVEL heeft in het midden een deurkozijn, voorzien van een houten opgeklampte deur met oorspronkelijk hang- en sluitwerk. Boven de deur bevindt zich een langwerpig venster, voorzien van vijf kleine vierkante ramen van gewapend glas.
De RECHTER ZIJGEVEL is buiten de mantel geheel blind uitgevoerd.
De ACHTERGEVEL heeft tussen de mantelstukken een groot gevelveld van schoon metselwerk. Hierin bevindt zich thans aan de rechterzijde nog een langwerpige vensteropening, die later is dichtgesmeerd. Links hiervan bevond zich een soortgelijke vensteropening die thans is dichtgemetseld.
Waardering
TRANSFORMATORHUISJE gebouwd in 1922 in expressionistische bouwstijl.
– van architectuurhistorische waarde als gaaf bewaard voorbeeld van een trafohuisje dat is gebouwd in expressionistische stijl met sterk kubistische elementen zoals onder andere gebruikt binnen de Nieuwe Haagse School. Het trafohuisje valt op door hoogwaardige esthetische kwaliteiten zoals de gave verhoudingen en originele detaillering zoals onder andere de gemetselde mantel en het ‘board and batten’ motief die beide in rijk materiaal zijn uitgevoerd. Het trafohuisje vertegenwoordigt een belangrijke fase in de ontwikkeling van trafohuisjes door de bekende architect G. Versteeg sr.
– van stedebouwkundige waarde door de prominente vrijstaande situering voor de Williborduskerk in het centrum van Steenderen.
– van cultuurhistorische waarde als typologisch voorbeeld van een uitzonderlijk rijk uitgevoerd trafohuisje uit het begin van de jaren twintig.