Hengelo Ruurloseweg 92 Park Het Zelle

  1. Home
  2. Monumenten
  3. Hengelo Ruurloseweg 92 Park Het Zelle

Hengelo Ruurloseweg 92 Park Het Zelle

Monument ID

Adres

Ruurloseweg 92

Plaats

Hengelo

Bouwstijl

Tuin-Park-Erf-Decoratie

Monument soort

Rijksmonument

Datering

17e en 18e eeuw

Gemeente

Bronckhorst

Beelden van de gebouwen en twee boerderijen op het landgoed uit januari 2016

LANDGOED ’T ZELLE, RUURLOSEWEG 92, HENGELO GLD.
Brochure Open Monumentendag Bronckhorst 2012

In het jaar 1326 wordt het ”Goet te Zelle” voor het eerst vermeld. Het is een Gelders leen met als leenheer Pelgrim van Selle. Na enkele mutaties in de loop der eeuwen komt het landgoed in de 1669 in handen van de familie Grothe. Deze familie heeft voor een belangrijk deel de ontwikkeling tot een samenhangend landgoed vorm gegeven. In 1838 wordt het landgoed door de erven van A.J. Grothe verkocht aan R.E. baron van Dorth tot Medler. Sindsdien is het landgoed in handen van deze familie gebleven. Nog steeds wordt Huize Zelle door hen bewoond en het landgoed door hen geëxploiteerd.
Recht voor Huize Zelle is een zicht-as en een zevensprong van wegen te zien Deze zevensprong is het centrum van een uniek lanenstelsel, dat is aangelegd aan het eind van de 18de eeuw in de stijl van de Franse landschapsarchitect Le Notre.
De laan voor het huis is van het begin tot het eind precies even breed als het huis zelf. Dit historische hart van het landgoed is in 2005 aangewezen als ”complex historische buitenplaats” en geniet sindsdien de status van rijksmonument. Met een omvang van ongeveer 94 hectare beslaat de buitenplaatsbescherming ongeveer een kwart van het landgoed.
Het lanenstelsel is al zichtbaar op de oudst bekende kaart, de zgn. Hottingerkaart uit circa 1785. In het parkbos, dat deels is aangelegd op rabatten, is een uit de romantische tijd daterende vijver aanwezig, die door een slingerlaantje wordt verbonden met een waterdoolhof. In 2009 is door de Stichting tot behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (Stichting PHB) een beheerplan opgesteld voor het cultuurhistorische hart van het Zelle, waarbij een uitgebreide studie is gedaan naar de historie ervan. Op basis van dit beheerplan zijn inmiddels verschillende elementen ervan opgeknapt en gerestaureerd, met name de zwemvijver, het slingerlaantje en de waterdoolhof.

Bron: Rijksmonumentenregister
De uit de 18de, maar mogelijk al uit de 17de eeuw daterende HISTORISCHE PARKAANLEG bij Het Zelle bestaat uit een ster van zeven lanen – de achtste werd nooit gemaakt – binnen een vierkant van ongeveer 500 bij 500 meter, dat eveneens wordt gevormd door lanen. De middellijnen lopen vanaf het middelpunt de Steerne door het midden van de zijden van het grote vierkant van noordwest naar zuidoost en van zuidwest naar noordoost. De daartussen liggende diagonalen eindigen niet in de hoeken van het grote vierkant, maar tegen de zijden daarvan. De lanen zijn voor het merendeel met beuken ingeplant. De terreinen in de segmenten tussen de lanen zijn met akkers of hakhout beplant. Aan het uiteinde van de zuidoostelijke rechte laan ligt de omgrachte huisplaats. Op het terrein van de huisplaats is het oorspronkelijke beloop van de gracht nog te zien. In het begin van de 19de eeuw is de omgrachting rond het huis vergroot en volgde sedertdien het terrein langs de rechte laan en de diagonaal waar de huisplaats was gesitueerd. De gracht wordt gevoed door de Varsselsche of Lindense Laak, een beek die aan de oostkant in de gracht stroomt. Op de punt bij de Steerne ligt binnen de omgrachting een verhevenheid, die het Bergje wordt genoemd. Van daaraf is een goed zicht op het huis en zijn bijgebouwen. Aan het eind van de 19de of het begin van de 20ste eeuw is ten zuiden van het vierkant en aan de zuidoostzijde van de weg van Hengelo naar Ruurlo een doolhofbos aangelegd. In een waterrijk gedeelte ligt een met rechte hoeken omlopende met laanbeplanting waarover een wandeling voert. Het terrein is met twee houten bruggen toegankelijk. Aan het eind van een van de dijken bevindt zich een gebogen zodenbank.

Waardering

De HISTORISCHE PARKAANLEG als onderdeel van de historische buitenplaats Het Zelle is van algemeen belang

– wegens de markante stervormige lanenstructuur uit de 18de en mogelijk al de 17de eeuw

– wegens de aanwezigheid van een opmerkelijk doolhofbos met zodenbank uit het einde van de 19de of begin van de 20ste eeuw

– wegens de aanwezigheid van een karakteristieke bebouwing

– wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met de overige onderdelen van de buitenplaats

– wegens de combinatie van formele (lanen) en landschappelijke (het Bergje, doolhofbos) elementen in de aanleg

– wegens de beeldbepalende, landschappelijke en cultuurhistorische waarde van het landgoed voor de omgeving van Hengelo en Ruurlo

Menu