De “luistersteen” vormt een onderdeel van de “Liberation Route Europe en wordt in Baak gezien als herinneringsmonument ter nagedachtenis aan de slachtoffers die helemaal aan het einde van de Tweede Wereldoorlog vielen in Baak. Een door de Duitsers afgevuurde granaat heeft zijn sporen nagelaten.
Via www.liberationroute.com of via telefoonnummer (09005423728 plek nr 076) kun je het verhaal dat Baak begin april 1945 overkwam beluisteren.
De Liberation Route is een nabootsing van de route van de geallieerden in 1944 en 1945.
Foto en tekst Joke Meulenveld.
Bevrijding Baak
In Baak zijn er veel slachtoffers gevallen rond de bevrijding op tweede paasdag, 2 april 1945.
De Britse soldaten kwamen met een viertal tanks vanuit Hengelo (Gelderland) via zandwegen naar Baak. Met een vlammenwerper verdreven ze de Duitsers uit huizen en loopgraven, om ze daarna gevangen te nemen. Het geweervuur was overal te horen. Er vielen wonderbaarlijk genoeg geen gewonden of doden tijdens deze actie, hoewel er wel verschillende huizen in vlammen opgingen door de vlammenwerpers van de soldaten.
Feestvreugde
Alle inwoners van Baak vierden feest: velen stonden langs de weg om de bevrijding te vieren en de Duitse aftocht richting Hengelo te zien. Maar de dreiging bleef. Aan de westkant, bij Brummen en het nabijgelegen buurtschap Cortenoever, lagen de Duitsers nog met geschut in de loopgraven. Ze vuurden granaten af naar de rondtrekkende geallieerden. Op een belangrijk kruispunt in Baak (bij horecagelegenheid Herfkens) stond een Canadese soldaat die de geallieerde colonne naar Wichmond dirigeerde. Veel granaten van de Duitsers misten hun doel, de Zutphen-Emmerikseweg, met soms wel 500 meter. Ze vielen in de omliggende weilanden en richtten op de bevrijdingsdag weinig schade aan.
Granaatscherven
Woensdag 4 april, twee dagen na de bevrijding, werd een zwarte dag voor Baak. De Britse soldaten kwamen van Hummelo en Toldijk, en gingen via Baak naar Zutphen. Mensen stonden langs de weg en wuifden naar de bevrijders. De vreugde werd wreed verstoord toen er rond 11.00 uur een granaat tegenover Herfkens viel. De scherven van de exploderende granaat vlogen over de Steenderseweg, waar veel mensen en kinderen stonden te kijken. Naast zes kinderen en een volwassene kwam ook de Canadees die het verkeer regelde hierbij om. Twee zwaargewonden werden afgevoerd naar Nijmegen, maar een kind overleed onderweg in ‘s-Heerenberg. Op de Bakermark viel later op de dag nog een andere granaat, waarbij twee kinderen en twee Canadezen de dood vonden. Ook op de Covik werd een kind getroffen door een granaat, en een tijd later ook haar vader. De dagen na de bevrijding waren dramatische en heftige dagen.